Thân
phận người An Nam thời Pháp thuộc.
Chúng
tôi xin trích trong nhật ký đi đường của một anh lính thuộc địa. Sự việc sau
đây:
- Trong khi đang vui chơi nhởn nhơ
trên tàu, thì dưới mạn tàu phía bên phải, có mấy chiếc xuồng bán hoa quả, ốc hến.
Để đưa hàng đến tận tay chúng tôi, những người An Nam buộc giỏ đựng hàng vào đầu
ngọn sào, rồi giơ lên. Chúng tôi chỉ có mất công chọn. Nhưng đáng lẽ trả tiền,
một anh sốp phơ hắt một thùng nước sôi xuống lưng những người bán hàng khốn khổ.
Thế là, những tiếng kêu rú lên, mái chèo vung lên loạn xạ để bơi tránh, làm cho
xuồng va chạm vào nhau lộc cộc. “Ngay bên dưới tôi, một người An Nam bị giội nước
sôi, bỏng từ đầu đến chân, phát điên lên muốn nhảy xuống biển. Người anh của
anh ta, quên cả nguy hiểm, bỏ chèo, ôm lấy anh, bắt anh nằm xuống lòng thuyền.
Cuộc vật lộn chớp nhoáng vừa chấm dứt thì một thùng nước sôi khác do một bàn
tay thành thạo lại giội xuống; thế là đến lượt chính người đi cứu, bị luộc
chín. Tôi trông thấy anh ta giẫy giụa trong thuyền, da bị lột ra tròi thịt đỏ
rói gào rống lên như một con vật. Thế nhưng cảnh đó lại làm cho chúng tôi cười,
chúng tôi cho là rất ngộ nghĩnh. Quả thật chúng tôi đã có tâm hồn thực dân!”.
Ở một trang khác, anh lính viết:
- Trong thời kỳ tôi ở Bắc Kỳ, không có
tuần nào là tôi không thấy vài cái đầu rụng. Trong những cảnh ấy, tôi chỉ còn
ghi nhớ được một điều là chúng ta còn độc ác, còn dã man hơn cả bọn kẻ cướp nhà
nghề. Tại sao lại có những hành vi quái ác đến thế đối với một con người tù sắp
phải chết? Tại sao lại dùng nhục hình, tại sao phải giải từng đoàn tù đi bêu khắp
xóm làng?
***
Một người Pháp đem ngựa của hắn buộc
vào một tàu ngựa trong đó đã có con ngựa cái của một người dân bản xứ. Con ngựa
đực lồng lên làm cho người Pháp tức điên đầu. Hắn liền đánh người bản xứ ấy hộc
máu mồm máu mũi, rồi trói anh ta lại, treo lên cầu thang. Một nhà truyền giáo
nghi cho một học sinh chủng viện bản xứ lấy cắp một nghìn đồng; hắn trói anh ta
lại rút lên xà nhà mà đánh. Người học sinh tội nghiệp kia ngất đi. Hắn hạ anh
ta xuống. Anh hồi tỉnh, hắn lại rút anh lên, tra khảo. Người bản xứ đó dở sống
dở chết. Có lẽ hôm nay thì đã chết thật.
***
Một người An Nam, 50 tuổi, từng làm việc 25
năm ở sở xe lửa Nam Kỳ, đã bị một viên chức da trắng giết chết. Đầu đuôi như
sau: Ông Lê Văn Tài có bốn người An Nam khác giúp việc dưới quyền mình. Phận sự
của họ là đóng cầu mỗi khi có xe lửa đi qua và mở cầu cho thuyền bè qua lại.
Theo lệ thì phải đóng cầu mười phút trước khi xe lửa đi qua. Ngày 2 tháng 4, hồi
16 giờ 30 phút, một người trong bọn họ vừa mới đóng cầu và treo tín hiệu xong
thì một xuồng máy công đi đến; trên xuồng có một viên chức người Pháp của xưởng
đóng tàu hải quân đi săn về. Chiếc xuồng kéo còi. Nhân viên bản xứ liền ra giữa
cầu phất cờ đỏ báo cho những người trên xuồng biết xe lửa sắp chạy qua. Thế là
chiếc xuồng cập vào một trụ cầu. Người viên chức Pháp nhảy lên bờ, hầm hầm đi về
phía người An Nam. Anh này khôn ý chạy về phía nhà ông Tài là “sếp” của mình.
Người Pháp đuổi bắt, lấy đá ném theo. Nghe tiếng ồn ào, ông Tài chạy ra, đón
viên đại diện của văn minh, thì viên này sừng sộ mắng vào mặt ông: “Đồ súc
sinh! Tại sao mày không mở cầu ra?”. Vốn không biết nói tiếng Pháp, ông Tài chỉ
còn biết trả lời hắn bằng cách trỏ tay vào cái tín hiệu màu đỏ. Cử chỉ đơn giản
ấy làm cho vị cộng sự của ngài toàn quyền Lông phát khùng lên. Không phân phải
trái, hắn ta nhảy xổ vào ông Tài và sau khi đánh ông nhừ tử, hắn xô ông vào một
đống than hồng gần đó. Người An Nam gác cầu ấy bị bỏng một cách rùng rợn, phải
chở đến nhà thương và sau sáu ngày giãy giụa, ông đã chết. ***
` Khi bọn lính kéo đến, tất cả dân chúng đều
chạy trốn, chỉ còn lại hai cụ già, một thiếu nữ, một thiếu phụ đang cho đứa con
mới đẻ bú và tay dắt một em gái lên tám. Bọn lính đòi tiền, rượu và thuốc phiện.
Vì không ai hiểu tiếng Pháp nên chúng nổi giận, lấy báng súng đánh chết một cụ
già. Còn cụ già kia thì bị hai tên lính, khi đến đã say mềm, đem thiêu sống
trong một đống lửa hàng mấy giờ liền để làm trò vui với nhau. Trong khi đó thì
những tên khác thay phiên nhau hiếp cô thiếu nữ, người mẹ và đứa con gái nhỏ của
bà. Xong, chúng vật ngửa cô thiếu nữ ra, trói lại, nhét giẻ vào miệng, rồi một
tên cầm lưỡi lê đâm vào bụng cô, chặt ngón tay cô để lấy chiếc nhẫn và cắt đầu
cô để lột cái vòng cổ. Trên đám đất bằng phẳng trước kia là ruộng muối, ba cái
xác chết nằm đó: một em bé bị lột trần truồng, một thiếu nữ ruột gan lòi ra,
cánh tay trái cứng đờ giơ nắm tay lên chĩa vào ông trời vô tình, một xác cụ già
ghê rợn khủng khiếp, thân thể trần truồng, mặt mũi cháy không nhận ra được nữa,
mỡ chảy lênh láng đã đông lại da bụng phồng lên, láng xầy, vàng óng như da lợn
quay.
***
Buổi tối hôm đánh chiếm Chợ Mới, một
sĩ quan của tiểu đoàn châu Phi còn thấy một người tù khoẻ mạnh, không thương
tích. Sáng hôm sau, viên sĩ quan ấy đã thấy anh ta bị thiêu chết, mỡ chảy nhầy
nhụa, da bụng phồng lên và vàng ánh.
0 nhận xét: