Bản chất khoa
học, cách mạng của học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Chủ nghĩa Mác-Lênin
thể hiện ở tính tất yếu khách quan của sự ra đời học thuyết, ở việc khẳng định
sản xuất vật chất là cơ sở quyết định sự tồn tại và phát triển lịch sử xã hội
loài người, ở quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất, ở mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến
trúc thượng tầng, ở việc khẳng định sự phát triển của các hình thái kinh tế-xã
hội là quá trình lịch sử-tự nhiên.
Vì sao học
thuyết về hình thái kinh tế-xã hội mác-xít bị chống phá dữ dội?
Trước sự biến
động dữ dội của tình hình thế giới và khu vực, đặc biệt là những khó khăn,
thoái trào của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế kể từ sau khi chế độ xã
hội chủ nghĩa theo mô hình xô viết ở Liên
Xô và các nước Đông Âu sụp đổ, các quan điểm, luận thuyết xuyên tạc bản
chất khoa học, cách mạng của Chủ nghĩa Mác-Lênin “nở rộ như nấm sau mưa”.
Vin vào cớ chủ
nghĩa tư bản đương đại đang đổi mới, thích nghi và phát triển, họ cho rằng, Việt
Nam lại “giậm chân tại chỗ”, vì cứ “bám lấy Chủ
nghĩa Mác-Lênin”, mục tiêu, con đường chủ nghĩa xã hội đã lựa chọn nên bị tụt
hậu xa hơn so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới.
Sự trì trệ, bảo
thủ chậm khắc phục với những hạn chế, bất cập của nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và đại dịch Covid-19 đang hoành hành, đang đẩy Việt Nam
xuống vực thẳm, hố sâu, đi vào “ngõ cụt”, “bế tắc”(!).
Mượn cái cớ
đó, một số kẻ cơ hội chính trị, bất mãn quan điểm với Đảng, Nhà nước cho rằng,
cả đời đã ngưỡng mộ, tin theo học thuyết Mác-Lênin là sai lầm, họ tiếc nuối vì
đi theo “con đường chủ nghĩa xã hội không tưởng” của C.Mác nên giờ nhận thức
lại, họ thấy cần phải “tẩy sạch, gột rửa nền tảng tư tưởng của Đảng cho sạch đầu”
là Chủ nghĩa Mác-Lênin, nhất là lý luận về hình thái kinh tế-xã hội của Mác để
“thanh thản đi theo con đường tư bản chủ nghĩa”, mong sớm phát tài, giàu sang,
noi gương các nước Đông Âu (!).
Vì sao khi chống
phá nền tảng tư tưởng của Đảng, các thế lực thù địch lại chĩa mũi nhọn vào việc
xuyên tạc, phủ nhận học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Mác một
cách điên cuồng và quyết liệt như vậy? Hẳn là họ ý thức rõ ràng về sức sống
mãnh liệt và sự nguy hiểm của học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Mác đối với
sự tồn tại, phát triển và đe dọa lợi ích nhóm của họ.
Bởi lẽ, học
thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Mác đã vạch ngọn nguồn “bí mật” của chế độ
áp bức, bóc lột; chỉ ra con đường, biện pháp “kết liễu”, đập tan sự dối trá của
họ; hướng tới xóa bỏ mọi sự áp bức, bóc lột, bất công; dẫn dắt, chỉ đường cho
giai cấp vô sản đấu tranh tự giải phóng mình, xây dựng chế độ xã hội mới tốt đẹp-xã
hội xã hội chủ nghĩa.
Những người
có quan điểm đối lập với Chủ nghĩa Mác-Lênin đã nhận thức rằng, chừng nào còn tồn
tại học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Mác thì chừng ấy còn có sự thống trị
của Chủ nghĩa Mác-Lênin, còn có đảng cộng sản và phong trào công nhân quốc tế,
cũng như cuộc đấu tranh không khoan nhượng của giai cấp vô sản chống lại giai cấp
tư sản.
Do đó, họ cảm
nhận các nguy cơ đe dọa sự tồn tại của họ là sự thật. Điều tất yếu sẽ đến là sự
diệt vong khó tránh khỏi. Rõ ràng, sự tồn tại và ảnh hưởng mạnh mẽ từ học thuyết
hình thái kinh tế-xã hội của Mác và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội là “lưỡi
dao đâm thẳng vào tim họ” và họ không mong muốn kết cục bi thảm, đau thương ấy.
Vì lẽ đó, họ
không thể ngồi nhìn sự “chết dần chết mòn” của đồng đảng, của chính mình và
không thể “chịu đựng nổi” uy tín và vai trò ngày càng tăng lên của đảng cộng sản,
ưu thế và sức mạnh của chủ nghĩa xã hội. Để tự cứu lấy mình, buộc họ phải dùng
thuyết âm mưu để chống phá học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Mác-một nội
dung trọng yếu trong nền tảng tư tưởng của đảng cộng sản-Chủ nghĩa Mác-Lênin.
Kiên quyết
bảo vệ “hòn đá tảng” của Chủ nghĩa Mác-Lênin
Điều khác biệt
căn bản về chất so với các luận thuyết chính trị-xã hội có trong lịch sử, học
thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Mác là sự thống nhất biện chứng giữa tính
khoa học và tính đảng, tính lý luận và thực tiễn.
Trong Chủ
nghĩa Mác-Lênin, lý luận về hình thái kinh tế-xã hội là một nội dung then chốt,
nền tảng, nhờ nó mà quan niệm duy vật biện chứng về lịch sử không còn là một giả
thuyết, mà được chứng minh bằng khoa học; trở thành kim chỉ nam chỉ đạo nhận thức
và hành động của các đảng cộng sản và phong trào công nhân quốc tế.
Mác và
Ăng-ghen đã xác nhận rằng, học thuyết hình thái kinh tế-xã hội chính là kết quả
lớn nhất mà hai ông đã đạt được, nó trở thành kim chỉ nam cho mọi sự nghiên cứu
sau này.
Phải chăng vì
lẽ đó, những người theo chủ nghĩa cơ hội, xét lại hiện đại dưới mọi màu sắc
luôn tập trung công kích, bài xích, phủ nhận lý luận mác-xít về hình thái kinh
tế-xã hội với hy vọng từ đó phủ nhận toàn bộ Chủ nghĩa Mác-Lênin.
Họ lớn tiếng
phê phán “sai lầm chủ yếu trong học thuyết về lịch sử của Mác là học thuyết về
hình thái kinh tế-xã hội”. Từ đó, họ ra sức lý tưởng hóa mô hình xã hội tư bản
hiện đại, tán dương các học thuyết xã hội phi mác-xít, chứng minh “tính hợp lý”
của học thuyết của Avin Tốp-lơ với ý đồ dùng nó để thay thế học thuyết hình
thái kinh tế-xã hội của Mác; phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng và con đường
đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Chúng ta
không phủ nhận những yếu tố hợp lý trong các học thuyết xã hội ngoài mác-xít,
đáng kể là thành tựu cũng như vai trò của khoa học và công nghệ hiện đại, về sự
phát triển của lực lượng sản xuất, về đẩy mạnh giáo dục và đào tạo với sự tiếp
thu “hạt nhân hợp lý” của nó để nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài…
Song cần thấy
rõ hơn những khiếm khuyết, hạn chế của các học thuyết đó, nhất là việc né tránh
giải quyết mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất
và các quan hệ xã hội khác với vấn đề giải phóng con người, xóa bỏ áp bức, bóc
lột và các vấn đề xã hội khác như chiến tranh và hòa bình…
Không phải ngẫu
nhiên mà Thời báo Los Angeles (Mỹ), phát hành sau sự kiện cuộc đảo chính tại
Liên Xô ngày 19-8-1991, đã nhận định: Tư tưởng xã hội của Chủ nghĩa Mác vẫn còn
ghi dấu ấn không thể xóa bỏ trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận.
Nhiều vấn đề
chính trị học, xã hội học, kinh tế học của thế giới đương đại đều được phân
tích bằng lăng kính của Chủ nghĩa Mác, thậm chí còn được phân tích, sử dụng từ
những khái niệm mác-xít. Cựu Tổng thống Mỹ R.Nixon, trong cuốn “Chớp lấy thời
cơ-thách thức mới đối với Hoa Kỳ trong thế giới một siêu cường” cũng phải thừa
nhận: “Học thuyết Mác vẫn đang được hâm mộ trong các trường đại học ở Mỹ và Tây
Âu”.
Hiểu đúng sự
thật, tôn trọng sự thật thì phải thừa nhận rằng, Chủ nghĩa Mác-Lênin là học thuyết
duy nhất từ trước đến nay bàn về mục tiêu, con đường, điều kiện, lực lượng và
phương thức đấu tranh giải phóng triệt để xã hội, giải phóng giai cấp, giải
phóng dân tộc, giải phóng con người khỏi áp bức bóc lột, bất công, tha hóa, đói
nghèo dưới mọi hình thức; đem lại cuộc sống hòa bình, độc lập, tự do, ấm no, hạnh
phúc cho nhân dân.
Lẽ phải duy
nhất là Chủ nghĩa Mác-Lênin chỉ ra những quy luật vận động, phát triển của thế
giới khách quan, sự diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản và sự thắng lợi của
chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản; đưa giai cấp công nhân và những người dân
lao động từ nô lệ lên địa vị làm chủ xã hội.
Bản chất khoa
học, cách mạng của học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Chủ nghĩa Mác-Lênin
thể hiện ở tính tất yếu khách quan của sự ra đời học thuyết, ở việc khẳng định
sản xuất vật chất là cơ sở quyết định sự tồn tại và phát triển lịch sử xã hội
loài người, ở quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất, ở mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến
trúc thượng tầng, ở việc khẳng định sự phát triển của các hình thái kinh tế-xã
hội là quá trình lịch sử-tự nhiên…
Không thể lấy
cách tiếp cận khác, ví như cách tiếp cận lịch sử các nền văn minh, các làn sóng
văn minh, hoặc cách tiếp cận của sự phát triển khoa học, công nghệ, kỹ thuật… để
thay thế học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Chủ nghĩa Mác-Lênin, mặc dù
trong các cách tiếp cận của các học thuyết ngoài mác-xít có một số yếu tố khoa
học, chúng ta có thể chắt lọc, tiếp thu, kế thừa trên tinh thần phê phán để
phát triển nền tảng tư tưởng của Đảng, làm giàu có Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh.
Điểm nhấn cần
nhận thức đúng bản chất khoa học, cách mạng của học thuyết hình thái kinh tế-xã
hội của Chủ nghĩa Mác-Lênin là ở chỗ, Mác làm nổi bật vai trò quyết định-xét đến
cùng-của nhân tố kinh tế. Tuy nhiên, Mác, Ăng-ghen và Lênin không bao giờ coi
kinh tế là nhân tố duy nhất quyết định sự vận động, phát triển của lịch sử.
Về vấn đề
này, Ăng-ghen đã khẳng định rõ ràng: “Theo quan niệm duy vật về lịch sử, xét đến
cùng là sản xuất và tái sản xuất ra đời sống hiện thực. Cả tôi lẫn Mác chưa bao
giờ khẳng định gì hơn thế. Còn nếu có ai đó xuyên tạc luận điểm này theo ý
nghĩa nhân tố kinh tế là nhân tố quyết định duy nhất, thì người đó biến lời khẳng
định này thành một câu trống rỗng, trừu tượng, vô nghĩa. Tình hình kinh tế là
cơ sở hạ tầng, nhưng các yếu tố khác của kiến trúc thượng tầng… cũng có ảnh hưởng
đến quá trình của cuộc đấu tranh lịch sử và trong nhiều trường hợp chiếm ưu thế
trong việc quyết định hình thức của cuộc đấu tranh ấy”(1).
Mác chỉ ra
vai trò quyết định của sản xuất vật chất đối với sự tồn tại và phát triển xã hội,
con người, loài người. Nếu không có hoạt động sản xuất vật chất, thì con người
và xã hội loài người không thể tồn tại và phát triển. Ngoài chức năng đầu tiên
và trực tiếp này, con người thông qua lao động sản xuất vật chất còn sản xuất
ra chính bản thân mình.
Ăng-ghen khẳng
định: “Lao động là điều kiện cơ bản đầu tiên của toàn bộ đời sống loài người…
lao động đã sáng tạo ra bản thân con người”(2).
Đây là cơ sở
thế giới quan và phương pháp luận khoa học để chúng ta tiếp tục vận dụng sáng tạo
học thuyết hình thái kinh tế-xã hội của Chủ nghĩa Mác vào sự nghiệp đổi mới,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và chính nó là vũ khí lý
luận sắc bén để chúng ta đứng vững trên mặt trận tư tưởng, lý luận; kiên quyết
đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu xuyên tạc, phản động, bảo vệ chân
lý khoa học của Chủ nghĩa Mác- Lênin trước sự tấn công từ nhiều phía của kẻ
thù; kiên quyết giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và những thành tựu to lớn,
có ý nghĩa lịch sử mà chúng ta đạt được sau hơn 35 năm đổi mới đất nước dưới sự
lãnh đạo của Đảng ta.
Thiếu tướng,
PGS, TS NGUYỄN BÁ DƯƠNG
0 nhận xét: