Bài viết “Cần
phải xem báo Đảng” ngắn gọn nhưng súc tích, khái quát cao như phong cách viết vốn
có của Bác. Đến nay, sau 68 năm bài báo ra đời, câu chuyện Bác nêu vẫn còn tính
thời sự và có giá trị gợi mở cho chúng ta suy nghĩ về 2 vấn đề: một là, vai
trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của báo Đảng; hai là, về “bệnh lười” đọc báo Đảng
của cán bộ, đảng viên. “MỘT KHUYẾT ĐIỂM TO” CẦN PHẢI “SỬA CHỮA NGAY”
Ngày 22/6/1954,
Bác viết bài “Cần phải xem báo Đảng” đăng trên Báo Nhân dân số
179. Ngay phần mở đầu Bác đã chỉ ra: “Đảng ta mạnh vì Đảng ta tư tưởng
nhất trí, hành động nhất trí, suốt từ trên xuống dưới. Tờ báo của Đảng có nhiệm
vụ làm cho tư tưởng và hành động thông suốt và thống nhất… Tờ báo Đảng như những
lớp huấn luyện giản đơn, thiết thực và rộng khắp. Nó dạy bảo chúng ta những điều
cần biết, cần làm về tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo và công tác. Hàng ngày nó
nâng cao trình độ chính trị và năng suất công tác của chúng ta.”. Bác
cho rằng, “Nếu cứ cắm đầu làm việc, mà không xem, không nghiên cứu báo Đảng,
thì khác nào nhắm mắt đi đêm; nhất định sẽ lúng túng, vấp váp, hỏng việc…”(1)
Bác phê
bình: “Có những đồng chí mượn cớ quá bận việc, hoặc cớ này cớ khác mà
không chú ý xem báo Đảng. Đó là che giấu bệnh lười, đó là một khuyết điểm to, cần
phải sửa chữa ngay”(2). Bác cũng “mách” cho
cách để chữa bệnh lười: “…Vô luận công việc bận thế nào, nếu khéo sắp xếp
thì nhất định có thời gian xem báo”. Vậy những ai cần “chăm” xem báo Đảng
nhất? Bác cũng nêu: “Cán bộ trong Đảng và ngoài Đảng, toàn thể đảng viên và
cốt cán cần phải xem báo Đảng”(3).
Bài viết “Cần
phải xem báo Đảng” ngắn gọn nhưng súc tích, khái quát cao như phong
cách viết vốn có của Bác. Đến nay, sau 68 năm bài báo ra đời, câu chuyện Bác
nêu vẫn còn tính thời sự và có giá trị gợi mở cho chúng ta suy nghĩ về 2 vấn đề:
một là, vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của báo Đảng; hai là, về “bệnh lười” đọc
báo Đảng của cán bộ, đảng viên. Từ đó, suy nghĩ về mối quan hệ giữa cơ quan báo
Đảng với bạn đọc, công chúng của mình. Trong nền báo chí cách mạng Việt Nam,
báo Đảng là những báo nào, như thế nào thì gọi là báo Đảng và báo Đảng thời
công nghệ 4.0 hôm nay khác gì và cần những điều kiện gì so với báo Đảng khi Bác
viết bài “Cần phải xem báo Đảng”?
Nếu mỗi chủ thể
không nhìn nhận đúng việc cần làm, phải làm, sẽ có thể dẫn đến làm suy yếu tiếng
nói của Đảng, ngọn cờ tư tưởng của Đảng, diễn đàn của nhân dân cũng là làm suy
yếu đi một trong những phương thức lãnh đạo quan trọng của Đảng ta.
NGỌN CỜ TƯ
TƯỞNG, TIÊN PHONG, CHỦ LỰC, NÒNG CỐT, TIN CẬY
Nền báo chí
cách mạng Việt Nam ra đời đến nay là 97 năm kể từ khi Nguyễn Ái Quốc sáng lập
ra tờ Thanh Niên ngày 21/6/1925. Kể từ đó, báo chí nước nhà là lực lượng tuyên
truyền, cổ động, tổ chức tập thể việc thực hiện cương lĩnh, đường lối của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực sự phụng sự Đảng, Tổ quốc và dân tộc.
Tính Đảng là một thuộc tính căn bản, tiên quyết của nền báo chí cách mạng và của
bất cứ tờ báo nào. Trong một phạm vi hẹp, có tờ báo, tạp chí được quen gọi là
“báo Đảng” bởi tính chất đặc thù về cơ quan chủ quản, nhiệm vụ tiên phong trong
tuyên truyền, là ngọn cờ tư tưởng, lý luận của Đảng, gắn liền với vai trò lãnh
đạo của Đảng, đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc.
Những tờ báo Đảng,
cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng đã định vị và khẳng định bề dày “thương
hiệu” qua quá trình lịch sử cách mạng như báo Nhân dân, Tạp chí Cộng sản,… Báo
Nhân dân ra đời 11/3/1951, kế tục sự nghiệp vẻ vang của các tờ báo Thanh Niên,
Tranh Đấu, Cờ Giải Phóng, Sự Thật là “ngọn cờ trên mặt trận báo chí của Đảng,
là tờ báo được quần chúng rất tin cậy”(4). Tạp chí Cộng sản là cơ
quan lý luận chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng kế tục vai trò huấn
luyện công tác và lý luận của những tạp chí buổi đầu cách mạng như Tạp chí Đỏ
(1930), Tạp chí Cộng sản (1931, 1934, 1943, 1954), Tạp chí Bôn-sơ-vích (1934)…Từ
buổi đầu lịch sử cách mạng, các tờ báo Đảng này và những tờ báo của các chi bộ
cộng sản trong một số nhà tù lớn đã làm tốt nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục ý
thức giai cấp, đấu tranh giai cấp và xây dựng lý tưởng cộng sản chủ nghĩa cho
quần chúng lao động; tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin và đường lối cách mạng
dân quyền của Đảng, kiên quyết chống đế quốc, phong kiến, chống chủ nghĩa cải
lương của giai cấp tư sản và chủ nghĩa dân tộc tư sản. Từ đó, chuẩn bị điều
kiện để đón thời cơ đưa cách mạng tiến lên những cao trào mới mà đỉnh cao là
Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Trong những giai đoạn lịch sử tiếp theo, đã phục
vụ tích cực cho xây dựng Đảng, góp phần thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược,
kháng chiến chống thực dân Pháp, đánh đổ đế quốc Mỹ và tay sai, xây dựng XHCN ở
miền Bắc, hoàn thành cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, phục vụ
công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đồng hành cùng dân tộc trong giai đoạn phát
triển và đổi mới.
Bên cạnh đó, hệ
thống các báo Đảng, đài phát thanh, truyền hình Trung ương và địa phương, lực
lượng vũ trang, báo, tạp chí của các ban Đảng Trung ương và tạp chí lý luận của
hệ thống các trường Đảng,… Mỗi tờ báo, tạp chí đều có bề dầy lịch sử, đều phát
huy vai trò dẫn dắt, định hướng về tư tưởng, hành động của xã hội trong triển
khai các nghị quyết của Đảng; đáp ứng nhu cầu hiểu rõ quan điểm lý luận của chủ
nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đi đầu trong đấu tranh bảo vệ nền tảng
tư tưởng của Đảng, phê phán các quan điểm sai trái, thù địch…
Sau 97 năm ra đời
và phát triển, báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng lớn mạnh, đổi thay trên nhiều
phương diện, phát triển nhanh chóng về số lượng, số đầu báo, tạp chí; xuất hiện
thêm nhiều loại hình báo chí điện tử, báo chí đa phương tiện, đa nền tảng, tích
hợp, hội tụ… Nhiều cải tiến về nội dung, hình thức, công nghệ in ấn, phương thức
thông tin, nền tảng công nghệ, kéo theo đó là sự thay đổi về phương thức tiếp
nhận thông tin, thói quen và nhu cầu tiếp cận. Trong bối cảnh đó, các báo, tạp
chí Đảng với tư cách là cơ quan ngôn luận, cơ quan lý luận chính trị của các cấp
ủy Đảng cũng đã thường xuyên đổi mới, cải tiến. Bài toán đổi mới đặt ra cho báo
và tạp chí Đảng hiện nay là phải giải quyết thật tốt mối quan hệ giữa tính đảng,
tính định hướng, tính chiến đấu, tính khoa học, tính chuyên ngành, tính dự báo,
tính nhân dân, tính chính thống, chính xác, chuẩn mực với tính hấp dẫn, tính
thuyết phục, hiện đại và chuyên nghiệp…
NHẬN DIỆN MỘT
SỐ BIỂU HIỆN CHƯA ĐÚNG
Thứ nhất,
là tư duy “xem nhẹ” việc mua và đọc báo, tạp chí lý luận chính trị ở một bộ phận
cấp ủy, cán bộ, đảng viên. Có những cấp ủy không sử dụng kinh phí được quy định
để mua báo, tạp chí Đảng mà dùng vào việc việc khác, hoặc có mua nhưng không đọc,
nghiên cứu. Đương nhiên, báo, tạp chí chính trị không phải là loại hình báo giải
trí, nên khó hấp dẫn, thu hút người đọc. Nhưng đối với cán bộ, đảng viên, độ hấp
dẫn của báo, tạp chí Đảng trước tiên đến từ sự cần thiết, tính định hướng, tính
chính thống. Có đọc, có nghiền ngẫm thì mới trang bị được “phương pháp tư duy,
phương pháp nhận thức, phương pháp tư tưởng, có phương pháp đúng thì sẽ có nhận
thức đúng, đánh giá đúng vấn đề và giải quyết đúng vấn đề”(5). Đúng
như Bác đã chỉ ra, các đồng chí “mượn cớ”, hoặc cớ này, cớ khác, thực chất là
“che giấu bệnh lười”. Nguy hiểm hơn, với nhận thức và ứng xử “xem nhẹ” đó có thể
vô hình trung làm đánh mất vai trò, suy yếu sức mạnh tiếng nói của Đảng, triệt
tiêu một công cụ quan trọng trong phương thức lãnh đạo của Đảng.
Thứ hai,
một số tờ báo, tạp chí trong tư duy đổi mới, chưa đồng bộ giữa đổi mới công nghệ
và đổi mới đội ngũ, nâng cao chất lượng thông tin. Đổi mới theo hướng chuyên
nghiệp, hiện đại, bắt kịp công nghệ phải bắt đầu từ con người, từ đổi mới tư
duy và năng lực tiếp nhận cái mới, làm chủ công nghệ, tổ chức thông tin “đúng”
và “trúng” với yêu cầu nhiệm vụ và nhu cầu của bạn đọc.
Thứ ba,
trong sự hào hứng với sự phát triển của công nghệ, đón bắt xu hướng, chuyển đổi
số, xuất hiện khuynh hướng chạy theo sự phát triển của các loại hình báo chí mới
mà chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng và những thế mạnh đặc thù của các loại
hình báo chí truyền thống như báo, tạp chí in, mà các kênh thông tin khác, nhất
là báo mạng không thể thay thế được(6).
Thứ tư,
trong triển khai quy hoạch báo chí một số nơi có biểu hiện lắp ghép cơ học,
chưa tính toán kỹ giải pháp để thực hiện mục tiêu quy hoạch là để đổi mới, nâng
cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.
KHẲNG ĐỊNH
VAI TRÒ NÒNG CỐT, CHỦ LỰC TRONG XÂY DỰNG ĐẢNG
Trước những yêu
cầu phát triển mới của đất nước, yêu cầu xây dựng Đảng ngày càng vững mạnh về
chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức càng quan tâm đến củng cố và phát triển
báo, tạp chí Đảng, người viết xin góp bàn một số vấn đề sau:
Một là, nhận
thức rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng đặc biệt của báo, tạp chí Đảng là vũ
khí tư tưởng sắc bén của Đảng, ngọn cờ đầu trong công tác tư tưởng, lý luận, củng
cố và tăng cường sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội và lòng
tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Các cấp ủy Đảng là cơ quan chủ quản phải
luôn quan tâm, theo dõi sát sao, tạo điều kiện, nguồn lực về mọi mặt để tờ báo
phát triển xứng tầm, có vị thế xứng đáng với vai trò, nhiệm vụ.
Hai là, các
cơ quan báo chí phải thường xuyên nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo, đổi
mới nội dung, hình thức, có chiến lược phát triển theo hướng tiếp cận công nghệ
hiện đại; xây dựng đội ngũ có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng,
tinh thông nghiệp vụ, có khả năng nắm bắt và hành nghề trong hệ sinh thái công
nghệ số.
Ba là, trong
đổi mới, phục vụ Đảng, phục vụ công chúng phải luôn “lắng nghe” để “Mỗi tư tưởng,
mỗi câu nói, mỗi chữ viết, phải tỏ rõ cái tư tưởng và lòng ước ao của quần
chúng”(7). Lắng nghe bạn đọc là cán bộ, đảng viên và nhân dân, hiểu
rõ tâm lý, hành vi, nhu cầu của công chúng báo chí trong thời kỳ hiện nay.
Bốn là, thực
hiện quy hoạch báo chí, tinh gọn để nâng cao chất lượng, hiệu quả. Triển khai
nghiêm túc Quyết định số 362/QĐ-TTG ngày 3/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về
quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, Kết luận
26-KL/TW ngày 29/12/2017 của Ban Bí thư về “Kiện toàn, nâng cao chất lượng, hiệu
quả tạp chí các ban đảng Trung ương hiện nay”.Nhất quán quan điểm của Đảng và
Nhà nước, quy hoạch là để báo chí phát triển lành mạnh, đúng định hướng, nâng
cao chất lượng, tránh “nặng về sắp xếp mà chưa coi trọng đổi mới, nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động”(8).
Năm là, phát
triển “hệ sinh thái” các loại hình báo chí đa phương tiện, đa nền tảng, phát
huy vai trò của sản phẩm báo in truyền thống với sản phẩm báo chí công nghệ hiện
đại. “Báo giấy còn cần phải song hành dài lâu cùng báo, tạp chí điện tử, không
phải ở thói quen hay sự luyến tiếc bởi những thứ có tính chất cảm tính ấy sẽ
phai nhạt dần và biến mất theo thời gian mà nó nằm ở nhu cầu mang tính chuyên
môn, phục vụ cho các mục đích khoa học, lưu trữ đặc thù”(9). Theo phản
ánh từ thực tiễn, “nhiều cán bộ chính quyền và các ban ngành, đoàn thể cấp xã,
phường, cán bộ trưởng khu phố, tổ trưởng tổ dân phố phần lớn là những người lớn
tuổi, có hạn chế đối với báo điện tử, rất cần có tờ báo, tạp chí Đảng hằng ngày
để vừa cập nhật thông tin thời sự chính trị – xã hội, vừa làm tư liệu tuyên
truyền trong nhân dân(10). Xu hướng “mobile first” (ưu tiên đọc trên
điện thoại) sẽ thích hợp với độc giả có nhu cầu cập nhật tin tức thời sự hơn là
đọc những bài chuyên sâu, những bài có tính tư liệu trên báo, tạp chí in của Đảng.
Việc Trung ương
nhấn mạnh và yêu cầu “mua và đọc” báo và tạp chí Đảng(11) và những
ý kiến từ bạn đọc các lứa tuổi, các vùng miền cho thấy ấn phẩm in vẫn giữ một
vai trò quan trọng trong thói quen, tình cảm, nhận thức, quan điểm và trong thực
tiễn đời sống báo chí.
Học lời Bác dạy:
“Vô luận công việc bận thế nào, nếu khéo sắp xếp thì nhất định có thời giờ xem
báo”(12). Bên cạnh những thiết chế, quy định ràng buộc và tạo điều
kiện Đảng về việc mua và đọc báo Đảng, chắc chắn rằng, báo, tạp chí Đảng phải
vươn lên mạnh mẽ, khẳng định năng lực “xương sống” của nền báo chí quốc gia,
chiếm lĩnh được công chúng, thực hiện tốt sứ mệnh là “ngọn cờ tư tưởng”, “lực
lượng xung kích”, “cầu nối tin cậy” giữa Đảng với nhân dân./.
Bùi Thị Thu
Thanh
0 nhận xét: