Mới đây, đối tượng
Phạm Đoan Trang tiếp tục được trao giải thưởng “Phụ nữ can đảm” của Mỹ. Hành động
đáng tiếc diễn ra vài tháng sau chuyến thăm của Phó Tổng thống Mỹ tại Việt Nam.
Ngày 14/3,
trong một động thái khó hiểu, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã chủ trì trao
cái gọi là “giải thưởng Phụ nữ Can Đảm Quốc tế (IWOC)” cho đối tượng Phạm Đoan
Trang. Ông Blinken cho rằng Đoan Trang có công trong việc ‘vận động cho hòa bình,
công lý, nhân quyền”. Ông ta còn phát biểu đòi Việt Nam phải thả ngay đối tượng
này: “Chúng tôi lên án sự giam cầm bất công đối với bà. Chúng tôi kêu gọi
phóng thích cho bà ngay lập tức”. Theo sau phát biểu này, Đại sứ Hoa Kỳ tại
Việt Nam Marc Knapper có những phát ngôn theo kiểu “dạy dỗ” rằng ông ta tin tưởng
Việt Nam chỉ có thể phát triển “mạnh mẽ, thịnh vượng và độc lập” nếu tôn vinh
công việc của Đoan Trang. Đệ nhất phu nhân Mỹ Jill Biden còn nói “Chúng tôi
nhận ra sức mạnh mà họ (những người được trao giải) nắm giữ để đối mặt với những
thách thức khủng khiếp nhất trong thời đại của chúng ta”. Đây đã là lần thứ 3 một đối tượng vi phạm pháp luật của
Việt Nam và bị xét xử vì tội “Tuyên truyền chống Nhà nước”, theo Điều 88 Bộ Luật
Hình sự 1999 lại được trao giải thưởng này. Hai đối tượng trước đó là Blogger Mẹ
Nấm hay còn có tên là Nguyễn Ngọc Như Quỳnh được trao năm 2017, và Blogger Tạ
Phong Tần trao năm 2013. Đối với những hành động này của phía Mỹ, Bộ Ngoại giao
Việt Nam luôn phát biểu thẳng thắn rằng: “Việc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ trao giải
thưởng cho một cá nhân đang bị tạm giam để điều tra vì các hành vi vi phạm pháp
luật Việt Nam là một hành động thiếu khách quan, không phù hợp và không có lợi
cho việc phát triển quan hệ giữa hai nước”.
Giải thưởng
cho Phạm Đoan Trang diễn ra trong một thời điểm nhạy cảm, chỉ vài tuần trước
chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Phạm Minh Chính, và mới chỉ vài tháng sau chuyến
thăm Việt Nam của Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris. Còn nhớ tại chuyến thăm hồi
tháng 8, Bà Harris đã thể hiện rõ ràng mong muốn nâng tầm quan hệ Việt – Mỹ lên
một cấp độ mới thành “đối tác chiến lược toàn diện”. Để có thể đạt được mối
quan hệ này thì hai bên cần có sự thấu hiểu nhau, dựa trên việc tôn trọng chủ
quyền, công việc nội bộ cũng như thể chế chính trị của mỗi nước. Thế nhưng những
phát biểu của Ngoại trưởng và Đại sứ Mỹ thể hiện một điều rằng họ đang muốn áp
đặt quan điểm phán xử một chiều và can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam.
Muốn xây dựng quan hệ thân thiết với Nhà nước và nhân dân Việt Nam nhưng lại
tôn vinh một đối tượng đã bị Nhà nước Việt Nam xét xử vì hành vi tuyên truyền,
xuyên tạc, kích động gây chia rẽ và chống phá đất nước thì có nên không, thưa
Ngoại trưởng Blinken?
Một số đối tượng
xấu gần đây tỏ ra hào hứng tung hô giải thưởng của Phạm Đoan Trang và cho rằng
giải thưởng như một lời “nhắc nhở” nào đó của phía Mỹ đối với quan điểm của Việt
Nam về cuộc chiến Nga – Ukraine hiện tại. Quan điểm này có thể chỉ là phiến diện,
không có cơ sở thực tế, nhưng cũng đặt ra một câu hỏi khác về đối ngoại trong
tình hình thế giới có xung đột về địa chính trị. Trong vòng 20 năm trở lại đây
có khá nhiều cuộc chiến can thiệp quân sự của Mỹ tại Iraq, Lybia, Syria,
Afghanistan, Nam Tư nhưng không có cuộc chiến nào trong số đó gây nhiều phản ứng
ở phương Tây như cuộc chiến Nga – Ukraine hiện tại. Tính chất của các cuộc chiến
này đều giống nhau là sự can thiệp của nước lớn vào một nước nhỏ hơn, nhưng chỉ
có duy nhất nước Nga bị phương Tây chỉ trích là “vi phạm luật pháp quốc tế”,
còn Mỹ thì thường được lờ đi. Điều này cho thấy là mọi quốc gia dù lớn hay nhỏ
đều đặt lợi ích của mình lên trên tất cả, và các mối quan hệ quốc tế thường
không có được sự cân bằng.
Thượng tướng
Nguyễn Chí Vịnh khi trả lời phỏng vấn về cuộc chiến Nga – Ukraine cho rằng
trong đối ngoại, Việt Nam cần biết vị thế của mình ở đâu để có cách ứng xử phù
hợp. Phát biểu của Ngoại trưởng Blinken về Đoan Trang cho thấy, nước Mỹ trong một
số khía cạnh nào đó muốn tỏ ra áp đặt và không coi trọng pháp luật Việt Nam,
đây là một điều hết sức đáng tiếc. Còn nhớ trong chuyến thăm Việt Nam, bà Phó Tổng
thống Mỹ đã chỉ trích Trung Quốc và kêu gọi bắt tay với Việt Nam để chống Trung
Quốc ở Biển Đông, tức là kêu gọi Việt Nam phải chọn phe, trong khi chủ trương của
Việt Nam là đa dạng hóa, đa phương hóa. Như vậy cần phải thừa nhận là quan hệ
Việt – Mỹ hiện tại có những điểm khác biệt, và cần quản lý một cách thật hợp
lý, cân bằng để đem lại hiệu quả tốt nhất có thể.
Giải thưởng
cho Phạm Đoan Trang không thể thay thế một thực tế rằng cô ta chỉ là một đối tượng
hết sức cá biệt, vi phạm pháp luật và không mang lại lợi ích cho Việt Nam. Những
khác biệt trong cách hiểu của phía Mỹ cũng không thể phủ nhận thực tế Việt Nam
là một đất nước có thực lực vững mạnh, độc lập, với đường lối đối ngoại rõ ràng
đề cao đa dạng hóa, đa phương hóa các mối quan hệ quốc tế.
Như vậy, giải
thưởng dành cho Đoan Trang là một hoạt động phi lý, thiếu khách quan nhưng cũng
là cơ sở để Việt Nam có thể hiểu rõ hơn một số quan điểm khác biệt của phía Mỹ
trong mối quan hệ bang giao giữa hai nước. Nhận thức được điều này sẽ giúp
chúng ta có thể chủ động hơn và xây dựng quan hệ Việt – Mỹ hiệu quả hơn, mang lại
nhiều lợi ích thực chất hơn.
0 nhận xét: